W pierwszej kolejności powtórzymy, do czego służy odbłyśnik i jakie jest jego zadanie. Jak sama nazwa wskazuje, odbłyśnik odbija światło. Ważnymi parametrami każdego odbłyśnika jest zdolność odbijania i rozpraszania. Od odbłyśnika oczekujemy więc, że odbije maksymalną ilość światła w kierunku roślin i równomiernie je rozproszy na całej powierzchni uprawowej. Do testów wybrałem najbardziej popularne modele, które są łatwo dostępne na rynku. Dziś mamy w boxie uprawowym następujące odbłyśniki: Odbłyśnik standard 50×40 cm, Waveflector XL i XXL oraz odbłyśnik Adjust A-Wing średniej wielkości z/bez małej osłony termicznej (Spreader). Aby test był obiektywne, porównanie wszystkich czterech odbłyśników odbyło się w takich samych warunkach. Namiot uprawowy Homebox Silver o rozmiarach 120×120×200 cm, lampa OSRAM Plantastar 400 W ze statecznikiem GIB Lighting NXE 400 z przełącznikiem w pozycji 400 SL. Wszystkie pomiary były realizowane w odległości 40 cm od lampy.

Spektrofotometr AvaSpec 3648 z czujnikiem w cenie 45 000 zł.

Oświetlana powierzchnia została wyposażona w siatkę o wielkości oka 20 cm, dzięki czemu uzyskaliśmy 49 punktów. Czujnik spektrofometru znajdował się w dziurkach, a zmierzona wartość została przypisana do danego punktu. Dzięki temu możliwe było porównanie dawek FAR w różnych punktach oświetlanej powierzchni, a więc stopień rozproszenia światła.

Odbłyśnik standard

Odbłyśnik standard można kupić za cenę ok 60-80 zł. W tej cenie otrzymamy odbłyśnik, który bardzo dobrze odbija i rozprasza światło na powierzchni 80×80 cm. Jednak już na powierzchni 100×100 cm natężenie na brzegach powierzchni znacząco maleje, nawet do 30 FAR W/m2. Pewną wadą jest, że pośrodku powierzchni uprawowej, a więc bezpośrednio pod lampą natężenie FAR jest bardzo wysokie i zbliżone do wartości 200 FAR W/m2. Lepiej byłoby w tym przypadku, gdyby natężenie było rozproszone bardziej równomiernie na powierzchni uprawowej. Na testowanej przez nas powierzchni 120×120 cm ten odbłyśnik był zdecydowanie niewystarczający. Niezbędną dawkę FAR W/m2 otrzymamy tylko na 39 % tej powierzchni (wykres 1). Do uprawy indoor optymalne są wartości od 60 do 100 FAR W/m2.

Wykres 1: Odbłyśnik standard 50×40 cm jest odpowiedni dla powierzchni o rozmiarze do 80×80 cm. Na powierzchni 120×120 cm tylko 39% powierzchni pokrytej jest światłem o niezbędnym natężeniu. Lampa 400 W

Adjust A-Wing medium bez spreader-a

Od rozwiązań korzystniejszych cenowo teraz przejdziemy do odbłyśników, których zakup większość growerów musi mocno przemyśleć. Nie ma w tym nic dziwnego. Cena średniego rozmiaru odbłyśnika A-Wing sięga nawet 200  - 400 zł, a to wcale nie mało. Dlaczego tak jest? Powodów jest kilka i zauważysz je dopiero w momencie, kiedy będziesz mieć możliwość porównania Waveflectora i A-Winga w praktyce. Różnicę widać już przy rozpakowaniu i montażu odbłyśników. A-Wing zmontujesz w prosty sposób, bez śrubokręta i innych narzędzi. Również zakres rozwarcia odbłyśnika jest łatwo regulowany poprzez lekkie przesunięcie cienkiego kabelka o jedną dziurkę dalej lub bliżej. Oczywiście na tym nie kończą się zalety A-Winga. A-Wing oferuje łatwą zmianę odległości lampy od odbłyśnika, dzięki czemu można ustawić długość ogniskowej w zależności od rozwarcia odbłyśnika. Im bardziej zamknięty odbłyśnik, tym większa może być odległość lampy od odbłyśnika. Dodatkowo uchwyt pozwala na założenie nawet większej lampy CFL. Wyższą cenę widać nawet w zawartości opakowania odbłyśnika A-Wing. Podczas gdy w przypadku Waveflectorów próżno szukać kabla lub osłony cieplnej, oba te elementy są już w zestawie A-Wing. Kabel jest dość długi, a osłonę cieplną łatwo założyć bez użycia narzędzi. Skrzydła Waveflectora XXL z czasem lekko opadną i nie można ich tak łatwo wyprostować. Materiał użyty do wykonania odbłyśnika A-Wing jest bardziej wytrzymały i lepiej trzyma kształt.

Podsumowując: Waveflectory gorzej się montuje i nie zawierają kabla czy osłony cieplnej, za które trzeba dopłacić około 100 zł. A-Wingi charakteryzuje doskonała jakość wykonania, dobre materiały oraz kabel i osłona cieplna w zestawie. Gdybym miał decydować i kupować, biorąc pod uwagę cenę, wybrałbym następujące rozwiązania: W przypadku średniej wielkości sięgnąłbym po Waveflector XL (zamiast A-Wing medium), ale w przypadku większego rozmiaru dopłaciłbym za wytrzymały odbłyśnik A-Wing Large (zamiast Waveflector XXL). Gdyby cena nie miała znaczenia, zawsze wybrałbym A-Wing.

Teraz spójrzmy na wyniki. Adjust A-Wing medium wyprzedza konkurencyjny Waveflector XL w średniej dawce FAR W/m2 o prawie 10 punktów (wykres 5). Jednak pod względem ogólnego oświetlenia powierzchni, A-Wing oświetla 69% dawką wyższą niż 60 FAR W/m2 69 %, czyli praktycznie tyle samo, co 68 % w przypadku Waveflectora XL. Zachęcam do samodzielnego porównania wykresów. Należy tylko pamiętać, by zawsze spojrzeć też na skalę kolorystyczną, ponieważ kolory odpowiadają różnym wartościom, a różnica jest czasem dość znacząca. Na przykład na wykresie Waveflectora XL kolor czerwony oznacza wartość 110 FAR W/m2, a w przypadku wykresu A-Wing jest to 150 FAR W/m2.

Wykres 5: Adjust A-Wing medium uzyskuje wyższą średnią dawkę FAR w porównaniu z poprzednimi odbłyśnikami, jednak oświetla dawką przekraczającą 60 FAR W /m2 tylko 69 % powierzchni, czyli prawie tyle samo co Waveflector XL. Lampa 400 W

Adjust A-Wing medium z osłoną cieplną (Spreader)

Ponieważ częścią zestawu A-Wing jest też osłona cieplna, naturalnie zdecydowałem się jej użyć i powtórzyć pomiary. I bardzo dobrze, że tak zrobiłem. Po założeniu osłony średniego rozmiaru A-Wing może spokojnie konkurować nawet z Waveflectorem XXL, i to nie tylko przez to, że oświetla 74 % powierzchni dawką przekraczającą 60 FAR W/m2 (75 % w przypadku Waveflectora XXL), ale też osiąga wyższą średnią, a konkretnie 72,5 FAR W/m2 (67,7 dla Waveflectora XXL) (wykres 6). Warto zauważyć, jak równomiernie światła pada na powierzchnię. Najwyższe dawki ponownie uzyskujemy na środku, ogniska są pięknie i równomiernie rozdzielone. Gdybyśmy ustawili lampę dalej od odbłyśnika, uzyskalibyśmy większy odstęp między ogniskami, a w efekcie większe natężenie promieniowania na brzegach powierzchni uprawowej.

Oczywiście dobrze byłoby porównać Waveflectory również z osłoną cieplną, aby sprawdzić, jak osłona wpływa na rozpraszanie światła. Chodzi przede wszystkim o model XL, zwłaszcza w przypadku, kiedy mierzymy padanie światła na powierzchnię 120×120 cm. Z wykresów jasno wynika, że korzyści większych odbłyśników lepiej demonstrują się na większych powierzchniach, gdzie ich zastosowanie jest jeszcze bardziej efektywne.

Wykres 6: Dzięki osłonie cieplnej Adjust A-Wing może śmiało konkurować z Waveflectorem XXL na powierzchni 120×120 cm. Dawka wyższa niż 60 FAR W/m2 oświetla 74% powierzchni. Lampa Osmran Plantastar 400 W

Wave reflector XL

Kolejnym testowanym odbłyśnikiem jest Waveflector XL, który można kupić mniej więcej za ok 160 zł. Za te pieniądze rośliny uzyskają już odpowiednią dawkę FAR na 68 % powierzchni o rozmiarze 120×120 cm. Na powierzchni 100×100 cm odpowiednią dawkę FAR uzyskamy na 86 % powierzchni, a więc już sporej części. Ponadto należy uwzględnić fakt, że przy oświetlaniu powierzchni 100×100 cm użylibyśmy mniejszego boxu uprawowego, a więc światło byłoby wykorzystane jeszcze lepiej – ogólnie można założyć, że w takim przypadku otrzymalibyśmy niezbędną dawkę promieniowania FAR na około 95 % powierzchni, co stanowi doskonały wynik. Waveflector XL razem z lampą 400 W doskonale oświetli więc powierzchnię 100×100 cm, a nawet na powierzchni 120×120 cm radzi sobie całkiem nieźle. Można zauważyć, że nawet w górnym i dolnym brzegu promieniowanie FAR sięga wartości około 80 FAR W/m2, a pośrodku powierzchni mieści się w granicach wartości 100 FAR W/m2 (wykres 2). To duża zaleta w stosunku do odbłyśnika standard, który większość światła koncentrował pośrodku powierzchni.

Wykres 2: Waveflector XL to najbardziej optymalne rozwiązanie na powierzchni 100×100 cm, przy uwzględnieniu stosunku jakość/cena. Na tym wykresie widać wyniki na powierzchni 120×120 cm. Lampa 400 W

Wave reflector XXL

Większy brat poprzedniego odbłyśnika jest o mniej więcej 70 złotych droższy i nieco lepszy. W przypadku powierzchni 120×120 cm okazał się doskonałym rozwiązaniem, które oświetla całe 75 % dawką przekraczającą 60 FAR W/m2 (wykres 3). Dodatkowo, jeśli zamiast lampy 400 W weźmiemy 600 W, uzyskamy doskonałe oświetlenie całej powierzchni, z dawką średnią 100 FAR W/m2 (wykres 4). To pokazuje również, że lampa 600 W jest idealna dla takiej powierzchni. Warto zauważyć, że wartości maksymalne nie uzyskano w przypadku odbłyśnika Waveflector XXL pośrodku powierzchni uprawowej, jak przy poprzednich odbłyśnikach. Szerokie skrzydło odbłyśnika rozprasza światło jeszcze bardziej na brzegi powierzchni, gdzie zazwyczaj jest go najmniej.

Wykres 3: Waveflector XXL osiąga prawie takie same dawki średnie FAR jak XL. Jednak rozprasza światła nieco lepiej, dzięki czemu 75% powierzchni oświetlonych jest dawką wyższą niż 60 FAR W/m2, w stosunku do 68 % zmierzonych z odbłyśnikiem XL. Lampa 400 W

Wykres 4: Jeśli do odbłyśnika Waveflector XXL włożymy lampę 600 W HPS, uzyskamy po prostu idealne oświetlenie powierzchni 120×120 cm. 95 % powierzchni jest oświetlone dawką większą niż 70 FAR W/m2. Jeśli bardziej zamkniemy odbłyśnik, uzyskamy jeszcze bardziej równomierny efekt.

600 W + Wave reflector XL

Skoro wyciągnąłem już jedną lampę 600 W do odbłyśnika Waveflector XXL, przedstawię również wynik tej samej lampy z mniejszym z Waveflectorów, a więc modelem XL. Przykład ten potwierdza tylko, że lampa 600 W to po prostu idealny wybór do oświetlenia powierzchni o wymiarach 120×120 cm i gwarantuje roślinom doskonałe oświetlenie. Waveflector XL dodatkowo znowu potwierdza swoją jakość. Ogniska najwyższych wartości są równomiernie rozdzielone, a na całej powierzchni nie ma miejsca, w którym wartość FAR spada poniżej 60 FAR W/m2 (wykres 7). Mimo że z wykresów jasno wynika, że Waveflector XXL lepiej nadaje się do tego celu, ponieważ średnie wartości FAR są o 8 punktów wyższe. Sam producent zaleca użycie wersji XXL do lampy 600 W i silniejszych. To zalecenie okazuje się prawidłowe i uzasadnione.

Wykres 7: Waveflector XL w połączeniu z lampą HPS OSRAM Vialox NAV-T 600 W zapewnia bardzo dobry stopień oświetlenia i rozproszenia światła, nawet bez użycia osłony cieplnej.

Ocena ogólna

Często mam uczucie, że publikacje wyników pomiarów są zbyt techniczne i skomplikowane, nawet jeśli staram się zapewnić jak najprostszy opis i przedstawienie graficzne. Aby wrócić do korzeni całego testowania, a więc łatwego i zrozumiałego wyjaśnienia, jak najbardziej efektywnie wykorzystać oświetlenie w uprawie roślin, utworzyłem tabelę (tab. 1). Bez problemu można z niej odczytać, która kombinacja w teście odbłyśników okazała się najbardziej korzystna dla powierzchni o konkretnych wymiarach.

Przypomnę jeszcze tylko, że lampy były podłączone do cyfrowego układu zasilającego GIB lighting NXE 400 W lub 600 W, a przełącznik był w pozycji Super Lumen.

Artykuł z 42 numeru Gazety Konopnej SPLIFF - Wydanie specjalne poświęcone oświetleniu

WSZYSTKO O OŚWIETLENIU

Czym jest światło?

Oświetlenie pod lupą

Ile FAR W/m2 potrzebują rośliny

Jak uzyskać maksymalną ilość odpowiedniego światła?

Cała prawda o boxach uprawowych

Test odbłyśników Mr Jose cz.1

Test odbłyśników Mr Jose cz.2

Lampy MH / HPS